Mohammadtaghi Javadi

نمودار تورم از سال 1392 تا 1402

راه‌های واقعی و عملی برای ارتقای اقتصادی و تجاری در کشوری مثل ایران

1. ثبات سیاست‌گذاری
   اقتصاد از بی‌ثباتی متنفر است. هر قانونی که هر شش ماه عوض شود، هیچ سرمایه‌گذاری حاضر نیست آینده را پیش‌بینی کند. اولین قدم، ثبات در قوانین پولی، بانکی، مالیاتی و تجاری است.

2. آزادسازی و حذف انحصارها
   فضای رقابتی وقتی شکل می‌گیرد که انحصارها کنار بروند. هرجا که انحصار باشد، کیفیت پایین می‌آید، قیمت بالا می‌رود و نوآوری می‌میرد.

3. شفافیت اقتصادی
   اقتصاد مثل موتور ماشین است؛ اگر گل و لای واردش شود، می‌سوزد. شفافیت یعنی معلوم باشد پول از کجا می‌آید و به کجا می‌رود. سامانه‌های شفاف مالی و ضدفساد از واجب‌ترین اصول توسعه‌اند.

4. تجارت آزادتر با جهان
   تجربه تمام کشورهایی که جهش اقتصادی داشته‌اند (کره جنوبی، ترکیه، ویتنام، مالزی) این را ثابت می‌کند:
   تجارت خارجی گسترده + جذب سرمایه خارجی ⇒ رشد پایدار.
   اقتصاد بسته محکوم به رکود است.

5. تک‌محصولی نبودن اقتصاد
   ایران به‌خاطر تکیه بیش از حد بر نفت، هر تکانه‌ای در قیمت نفت را مثل زلزله تجربه می‌کند. باید پایه‌های درآمدی متنوع شود:
   صنایع دانش‌بنیان، کشاورزی مدرن، توریسم، انرژی‌های تجدیدپذیر، فناوری اطلاعات، و صادرات خدمات.

6. محیط باثبات برای تولیدکننده
   تولیدکننده ایرانی با چند دشمن درگیر است:

   • تورم

   • نرخ ارز غیرقابل پیش‌بینی

   • بخشنامه‌های لحظه‌ای

   • مالیات‌ستانی بی‌برنامه

   • هزینه‌های پنهان
     اگر این‌ها اصلاح نشود، تولید رشد نمی‌کند.

7. اصلاح نظام بانکی
   بانک‌های بیمار نمی‌توانند اقتصاد سالم بسازند.
   نظام بانکی باید از حالت بنگاه‌داری خارج شود، تسهیلات به تولید واقعی بدهد و جلوی خلق پول بی‌رویه گرفته شود.

8. جذب سرمایه‌گذار داخلی و خارجی
   سرمایه از ناامنی می‌ترسد. قوانین حمایتی از مالکیت، کاهش ریسک مصادره، و دسترسی آزاد به سیستم مالی جهانی ضروری است.

9. توسعه زیرساخت‌ها
   جاده، ریل، اینترنت، انرژی ارزان و پایدار، و بندرهای مجهز پایه‌های تجارت‌اند. هر کشوری که به صادرات فکر می‌کند اول زیرساخت را درست می‌کند.

10. مدرن‌سازی اقتصاد دیجیتال
    اقتصاد دیجیتال یعنی تجارت الکترونیک، فین‌تک، هوش مصنوعی، استارتاپ‌ها و سرویس‌های آنلاین.
    این بخش، رشد را چند برابر سریع‌تر می‌کند و ایران ظرفیت بالایی در نیروی انسانی دارد اما نیاز به آزادی عمل، قوانین به‌روز و اینترنت بدون محدودیت دارد.

11. کاهش هزینه‌های مبادله و بوروکراسی
    اقتصاد ایران از «کاغذبازی» در رنج است. برای یک مجوز ساده، ده‌ها امضا لازم است. هرچه هزینه ورود و فعالیت کسب‌وکار پایین‌تر بیاید، کارآفرینی بیشتر می‌شود.

12. اصلاح نظام مالیاتی
    مالیات باید عادلانه باشد:

• مالیات بر ثروت و سوداگری

• معافیت هدفمند برای تولید

• جلوگیری از فرار مالیاتی
  بار مالیاتی ناعادلانه انگیزه تولید را ذوب می‌کند.

1. حمایت واقعی از صادرات
   صادرات نیاز به:

• ثبات نرخ ارز

• حذف بوروکراسی گمرک

• توافق‌نامه‌های تجاری

• حمایت حمل‌ونقلی
  دارد.
  صادرات، پیشران رشد پایدار است.

1. مدیریت علمی بر منابع طبیعی
   نفت و گاز ثروت‌اند، اما استفاده نادرست از آن‌ها، اقتصاد را تنبل می‌کند. درآمد نفت باید فقط صرف زیرساخت و سرمایه‌گذاری شود، نه هزینه‌های جاری.

2. اصلاح ساختار نیروی کار و آموزش
   نظام آموزشی باید مهارت‌محور شود. هزاران فارغ‌التحصیل بیکار یعنی هدررفت سرمایه انسانی.
   آموزش فنی، زبان، کامپیوتر، مدیریت و مهارت‌های نوین باید اولویت باشد.

3. کنترل تورم از طریق سیاست‌های پولی و مالی انضباطی
   تورم مثل زهر در رگ‌های اقتصاد است؛ سرمایه‌گذار را فراری می‌دهد و تولید را نابود می‌کند.
   برای کنترل آن باید:

• کسری بودجه کاهش یابد

• چاپ پول متوقف شود

• بهره‌وری دولت بالا برود

1. کاهش نقش دولت در اقتصاد
   دولت باید ناظر باشد نه بازیکن.
   وقتی دولت خودش تاجر، سازنده، بانکدار و حتی رقیب بخش خصوصی باشد، توسعه متوقف می‌شود.

2. تقویت بخش خصوصی واقعی
   بخش خصوصی یعنی کسانی که با ریسک خودشان کار می‌کنند. با حذف شبه‌دولتی‌ها، بخش خصوصی می‌تواند اقتصاد را جلو ببرد.

3. بهبود روابط بین‌المللی
   تجارت و سرمایه‌گذاری بدون روابط خوب جهانی تقریباً غیرممکن است. هیچ کشوری با تنهایی رشد نکرده.

4. حاکمیت قانون و امنیت اقتصادی
   سرمایه‌گذاری زمانی رشد می‌کند که قانون بر همه به‌طور یکسان اعمال شود. ناامنی حقوقی، سرمایه را فراری می‌دهد.